Jeśli nie, to powtarzamy badanie dopiero za 3 lata, a w Wielkiej Brytanii nawet co 5 lat. Jeśli mamy wirusa HPV, to rozpoczynamy dalszą diagnostykę – cytologię, najlepiej płynną, a czasem od razu badanie pogłębione – kolposkopię (wiele osób myli z kolonoskopią – badaniem jelita grubego, a to są dwa różne badania).Autorzy: Andrzej Lewiński, Magdalena Stasiak Badanie cytologiczne tarczycy polega na mikroskopowej ocenie materiału pobranego za pomocą BAC. Główny cel BAC to zakwalifikowanie nakłuwanej zmiany do grupy zmian złośliwych, podejrzanych lub niezłośliwych, a co za tym idzie – dokładniejsze określenie wskazań do leczenia operacyjnego. BAC służy także do opróżniania przestrzeni płynowych w tarczycy (zwykle chwilowego) oraz ułatwia formułowanie rozpoznania w przypadkach zapaleń tarczycy. Podejrzane węzły chłonne szyi również powinno się poddać badaniapoczątek strony Przed BAC wykonuje się badanie palpacyjne szyi i USG tarczycy, które umożliwia dokładne określenie miejsca nakłucia, a podczas badania pozwala monitorować tor igły w miąższu gruczołu tarczowego. Zwykle kilkakrotnie (minimum dwukrotnie) nakłuwa się różne obszary ogniska, z użyciem strzykawek o pojemności 2–10 ml, specjalnego aspiratora i igieł o średnicy zewnętrznej 0,4–0,6 mm. Uzyskany materiał rozprowadza się na szkiełkach podstawowych. Preparaty utrwala się w 96% alkoholu etylowym lub za pomocą utrwalaczy aerozolowych, a następnie barwi hematoksyliną i eozyną albo metodą Papanicolaou. W przypadku barwienia metodą Maya, Grünwalda i Giemsy rozmaz jest suszony. Preparaty muszą spełniać przyjęte kryteria diagnostyczności rozmazu, czyli zawierać określoną minimalną liczbę komórek pęcherzykowych tarczycy pozwalającą na miarodajną ocenę (minimum 5–6 grup po 10 dobrze zachowanych komórek pęcherzykowych). Podczas BAC tarczycy stosunkowo często (w porównaniu z biopsją innych narządów) uzyskuje się niemiarodajne rozmazy (~15% biopsji) i zaleca się powtórzenie badania. Zawsze jednak należy brać pod uwagę obraz kliniczny, w tym kliniczne i radiologiczne cechy strony 1) zmiana ogniskowa lub guzek pojedynczy lub w wolu guzkowym, jeśli nie jest ewidentną czystą torbielą (kryteria wyboru optymalnego miejsca BAC podano w rozdz. i rozdz. 2) rozlany obszar zawierający mikrozwapnienia 3) każda zmiana ogniskowa, nawet bardzo mała, jeśli stwierdzono przerzuty raka tarczycy (do węzłów chłonnych lub odległe) lub zwiększone stężenie kalcytoniny, bądź jeśli chory jest nosicielem mutacji RET 4) wole z wyraźną bolesnością podczas badania palpacyjnego lub o wyraźnie zwiększonej spoistości. Biopsji należy poddać także podejrzane węzły chłonne szyi. Inaczej niż u osób dorosłych, u dziecka z jawną lub subkliniczną nadczynnością tarczycy i z guzkiem scyntygraficznie gorącym nie można odstąpić od wykonania BAC, ponieważ ryzyko raka w tym guzku w tej grupie wiekowej jest zdecydowanie większe niż u dorosłych i sięga 30% (w porównaniu z <2% u dorosłego). Od BAC można odstąpić u dziecka tylko w przypadku torbieli prostej czy bardzo małej zmiany ogniskowej niepodejrzanej ultrasonograficznie. Wykonanie BAC jest też zalecane w przypadku każdego gorącego ogniska w tarczycy stwierdzonego w DO BADANIApoczątek strony Przed wykonaniem BAC tarczycy można u dziecka zastosować krem znieczulający zawierający lidokainę i prylokainę na skórę nad guzkiem pół godziny przed badaniem. U dzieci, które nie ukończyły 10. rż., często konieczne okazuje się wykonanie BAC w krótkotrwałym znieczuleniu ogólnym. Leczenie przeciwkrzepliwe u dzieci stosowane jest znacznie rzadziej niż u dorosłych, ale należy pamiętać, by dziecko przyjmujące takie leczenie przygotować do BAC. Przed planowaną BAC tarczycy należy odstawić heparynę drobnocząsteczkową na 8 h. BAC można wykonać u chorego leczonego acenokumarolem lub warfaryną, jeśli INR wynosi ≤3. Nie jest rekomendowane stosowanie u dzieci i młodzieży dabigatranu ani rywaroksabanu, jednakże w przypadku ich ewentualnego stosowania u starszej młodzieży leczenie trzeba przerwać odpowiednio 12 i 24 h przed strony Wynik badania cytologicznego powinien obejmować część opisową i wniosek diagnostyczny. Należy go interpretować łącznie z badaniem przedmiotowym i USG tarczycy. Część opisowa wyniku zawiera informacje o składzie komórkowym aspiratu i cechach komórek, a także o rodzaju zaaspirowanego materiału niekomórkowego. W wyniku powinno się także znaleźć jednoznaczne stwierdzenie, czy ilość materiału pozwala na jego wiarygodną ocenę cytologiczną. Ponieważ obraz cytologiczny nie zawsze upoważnia do sformułowania wniosku diagnostycznego, w części przypadków uzyskany wynik nie tyle pozwala na końcowe rozpoznanie, ile ułatwia rozpoznanie różnicowe lub wybór zaleceń diagnostyczno-terapeutycznych. Wynik badania cytologicznego tarczycy cytolog kwalifikuje do jednej z 6 kategorii rozpoznania (tab. Kategorie te, ustalone w 2008 r. przez National Cancer Institute (Bethesda, MD, USA), zostały przyjęte w polskich rekomendacjach dotyczących raka tarczycy (2010, 2016, 2018). Biopsję aspiracyjną cienkoigłową tarczycy wykonuje się, aby ustalić dalsze postępowanie. Należy jednak podkreślić, że uzyskanie wyniku BAC wskazującego na zmianę łagodną u dziecka jest mniej wiarygodne niż u dorosłego, a prawdopodobieństwo, że rozmaz o nieokreślonym charakterze pobrany z guzka okaże się rakiem, jest znacznie większe u dzieci niż u dorosłych. Jeśli istnieje kliniczne podejrzenie raka tarczycy, dziecko powinno być operowane, nawet w przypadku wyniku BAC wskazującego na zmianę łagodną. Obecnie najszerzej przyjętym i obowiązującym w Polsce systemem formułowania rozpoznań cytopatologicznych materiału z BAC tarczycy jest system Bethesda, opracowany przez ekspertów amerykańskiego National Cancer Institute (NCI). W systemie tym wyodrębniono następujące kategorie rozpoznań (tab. 1) kategoria I – biopsja niediagnostyczna (za mało lub brak materiału komórkowego, materiał nieadekwatny, błędy w technice przygotowania rozmazu do oceny, np. materiał z torbieli prostej, krew obwodowa, tylko masy koloidowe); 2) kategoria II – zmiana łagodna (wole guzkowe, zapalenia tarczycy, w tym przewlekłe, guzek hiperplastyczny w wolu, guzek koloidowy (jeśli jest wystarczająca liczba komórek), torbiel (jeśli jest wystarczająca liczba komórek); 3) kategoria III – zmiana pęcherzykowa bliżej nieokreślona, atypia o nieokreślonym znaczeniu lub zmiana pęcherzykowa o nieokreślonym znaczeniu; kategoria ta znajduje zastosowanie, jeśli nie jest możliwe uściślenie rozpoznania cytologicznego 4) kategoria IV – nowotwór pęcherzykowy lub podejrzenie nowotworu pęcherzykowego (≥25% zmian w tej kategorii nie jest rozrostem nowotworowym (guzki hiperplastyczne, zapalenie); kategoria nie znajduje zastosowania, jeżeli są widoczne cechy charakterystyczne dla jąder raka brodawkowatego); 5) kategoria V – podejrzenie złośliwości (rozpoznanie obejmuje podejrzenie raka brodawkowatego, raka rdzeniastego, chłoniaka, przerzutu do tarczycy, raka anaplastycznego/mięsaka naczyniowego ze względu na obecność martwych tkanek); 6) kategoria VI – nowotwór złośliwy (rozpoznanie obejmuje raka brodawkowatego, raka rdzeniastego, chłoniaka, przerzut do tarczycy, raka anaplastycznego/mięsaka naczyniowego). W tab. podano ryzyko raka tarczycy w poszczególnych kategoriach cytologicznych klasyfikacji TBSRTC u dorosłych w porównaniu z dziećmi. Wśród rozpoznań cytologicznych, zwłaszcza kategorii III i IV u dzieci częściej stwierdza się pooperacyjnie raka tarczycy niż u dorosłych, stąd w tych kategoriach cytologicznych należy rekomendować leczenie chirurgiczne (przynajmniej lobektomia wraz z cieśnią) zamiast powtórnej BAC. Wybór sposobu leczenia chirurgicznego i jego radykalności zależy od stwierdzanego ryzyka ultrasonograficznego oraz – jeśli to możliwe – od wyniku biopsji molekularnej, której przydatność w diagnostyce u dzieci została w ostatnich latach potwierdzona. U dzieci preferowane są testy molekularne włączające (rule-in), czyli oparte na panelach mutacyjnych. Badania nad pierwszym polskim klasyfikatorem molekularnym wchodzą obecnie w stadium walidacji. U dorosłych w przypadku kategorii cytologicznej III leczenie chirurgiczne nie jest bezwzględnie wymagane i czasami zmiany poddaje się dalszej obserwacji oraz powtórnemu badaniu cytologicznego. Także w przypadku małych zmian (<1 cm) sklasyfikowanych jako kategoria cytologiczna IV, u osób dorosłych dopuszczalna jest czasami strategia zachowawcza, a to jeśli zmiany nie wykazują istotnych cech ryzyka w badaniu USG. Algorytm postępowania w przypadku guzka tarczycy bądź zmiany ogniskowej stwierdzonej przypadkowo w badaniu obrazowym u dziecka przedstawiono na ryc. Nie jest konieczne przygotowanie do wykonania badania. Badanie wykonywane jest z porcji świeżego moczu lub wykonywane jest płukanie pęcherza moczowego fizjologicznym roztworem NaCl w celu uzyskania popłuczyn. Popłuczyny odwirowywane są w specjalnej wirówce a następnie uzyskany osad przygotowywany jest do oceny pod mikroskopem. Dzięki realizacji programu chcemy pokazać kobietom, jak ważne są badania profilaktyczne oraz zachęcić je do wykonywania cytologii. Naszym głównym celem jest zmniejszenie liczby kobiet, które chorują i umierają na raka szyjki macicy do poziomu osiągniętego w krajach, które przodują w tym zakresie. Do kogo skierowany jest program Program skierowany jest do kobiet wieku 25–59 lat, które są zdrowie i nie odczuwają żadnych dolegliwości. Jak często można robić badania Możesz zrobić cytologię, jeśli nie robiłaś jej w ciągu ostatnich trzech lat. Uwaga: możesz zrobić badanie po roku, jeśli występują u ciebie czynniki ryzyka, takie jak zakażenie wirusem deficytu odporności typu ludzkiego (human immunodeficiency virus HIV), wirusem brodawczaka ludzkiego (human papilloma virus HPV) lub przyjmujesz leki immunosupresyjne. Czytaj więcej w sekcji „Co zwiększa ryzyko zachorowania”. Ile zapłacisz za badania Możesz zrobić badanie w ramach programu bezpłatnie, jeśli jesteś uprawniona do świadczeń opieki zdrowotnej. Kobiety, które były leczone z powodu nowotworu złośliwego szyjki macicy, po zakończeniu kontroli onkologicznej (decyzję podejmuje lekarz prowadzący leczenie onkologiczne) ponownie zostają objęte skryningiem cytologicznym. Rak szyjki macicy nie jest chorobą uwarunkowaną genetycznie. Każda kobieta, w każdym wieku, może być narażona na zachorowanie. Co zwiększa ryzyko zachorowania przewlekłe zakażenie onkogennymi typami HPV wczesne rozpoczęcie współżycia płciowego wieloletnie stosowanie hormonalnych leków antykoncepcyjnych duża liczba partnerów płciowych duża liczba porodów wieloletnie palenie papierosów niski status socjoekonomiczny Jak przygotujesz się do badania cytologicznego na badanie nie należy zgłaszać się w czasie krwawienia miesiączkowego na pobranie cytologii najlepiej zgłosić się nie wcześniej niż 4 dni po ostatnim dniu miesiączki i nie później niż 4 dni przed rozpoczęciem miesiączki co najmniej 4 dni przed pobraniem wymazu cytologicznego nie należy stosować żadnych leków dopochwowych od ostatniego badania ginekologicznego / USG przezpochwowego powinien upłynąć co najmniej 1 dzień Na czym polega cytologia Badanie cytologiczne to skuteczne, bezbolesne i bezpieczne badanie komórek z szyjki macicy. Pozwala ono wykryć stany przednowotworowe i nowotworowe szyjki macicy, w czasie kiedy nie ma żadnych objawów. Po badaniu dowiesz się, czy znajdujesz się w grupie ryzyka zachorowania na raka szyjki macicy. Informacje o publikacji dokumentu Ostatnia modyfikacja: 12:26 Rafał Babraj Pierwsza publikacja: 12:26 Rafał Babraj Jak mam rozumieć wynik swojego badania? – odpowiada Lek. Paweł Szadkowski Wynik cytologii o obrazie nieprawidłowym – odpowiada Piotr Pilarski Wyniki badania cytologicznego u 21-latki – odpowiada Dr hab. n. med. Marek Bulsa Katarzyna Chmielewska-Walas: Jak często należy przeprowadzać badanie cytologiczne?Lek. med. Marta Mączka: Najrzadziej raz na trzy lata, chociaż część kobiet wykonuje badanie cytologiczne nawet raz na rok. Niestety zdecydowana większość Polek nie należy ani do grupy, która wykonuje badanie cytologiczne raz na trzy lata, ani tym bardziej do grupy, która wykonuje je raz na rok, lecz do tej, która pomija profilaktykę zdrowia, narażając się w ten sposób na ryzyko zagrażających życiu chorób takich jak np. rak szyjki każde badanie cytologiczne można wykonać bezpłatnie? W ramach Projektu Salus feminis, każda cytologia realizowana jest bezpłatnie. Więcej informacji na ten temat można znaleźć na stronie Darmowa cytologia proponowana jest również w ramach narodowego Programu Profilaktyki Raka Szyjki Macicy, czy niezależnych świadczeń oferowanych przez publiczne przychodnie. Poza tym w gabinetach i poradniach komercyjnych można wykonać to badanie jakim wieku należy wykonać pierwsze badanie cytologiczne?Najdalej w ciągu 3 lat od rozpoczęcia współżycia seksualnego należy wykonać pierwsze badanie cytologiczne. W przeciwieństwie do Narodowego Programu Profilaktyki Raka Szyjki Macicy w ramach Projektu Salus feminis nie ma dolnej granicy wiekowej, poniżej której nie przeprowadzamy tego badania. Każda kobieta i dziewczyna może zgłosić się do nas i wykonać bezpłatną ostatnio się mówi o nowej metodzie wykonywania analizy cytologicznej, na czym ona polega i czy rzeczywiście jest lepsza od starej, bardziej dokładna?Nowa metoda analizy cytologicznej to cienkowarstwowa cytologia na podłożu płynnym – czyli tak zwana cytologia LBC. Cechuje się ona lepszą jakością uzyskanego preparatu, co przekłada się na większą czułość tej metody w wykrywaniu dysplazji szyjki macicy. Dodatkowo korzystając z LBC można od razu wykonać analizę w kierunku obecności wirusów HPV w próbce, czy bakterii Chlamydia. Dotychczas większość cytologii realizowana była metodą konwencjonalną, klasyczną - materiał pobrany z szyjki macicy od razu utrwalało się na interpretować wyniki badania cytologicznego, czy zawsze należy wynik skonsultować z lekarzem?Każdy nieprawidłowy wynik powinien być skonsultowany z rodzaju wynik jest niepokojący?Każdy wynik, który jest opisany wielkimi, drukowanymi literami, czyli na przykład ASCUS, LSIL, HSILLSIL, HSIL, lub który bezpośrednio wskazuje na raka szyjki macicy powinien być skonsultowany z lekarzem. Cytologia wykrywa nie tylko stany zapalne, ale wczesne zmiany nowotworowe, które dają szansę na całkowite wyleczenie. Nieprawidłowy wynik badania cytologicznego wymaga poszerzonej diagnostyki, w ramach której mieści się m.in. histopatologia, czyli badanie tkanek pobranych od pacjentki. Cytologię warto wykonywać systematycznie
Cytologia to badanie, które obecnie jest wykorzystywane jest do wczesnego wykrywania raka szyjki macicy. Europejscy naukowcy sugerują jednak, że może też pomóc w diagnozowaniu innych nowotworów u kobiet, takich jak rak jajnika oraz piersi. Jak to możliwe? Podczas badania cytologicznego pobierane są komórki z okolicy szyjki macicy, a zmiany w nich mogą świadczyć przede wszystkim o wczesnym rozwoju groźnego raka szyjki macicy. Jak informuje „Nature Communications”, nieprawidłowości wykryte w komórkach mogą przy okazji wskazywać również na inne nowotwory kobiece, takie jak rak jajnika oraz piersi. Markerem tych nowotworów są zmiany w tzw. metylacji DNA, procesie przyłączania grup alkilowych (metylowych) do zasad azotowych nukleotydów. Wskazują na to badania, jakie przeprowadzono u 3 tys. kobiet w 15 krajach cytologia to lepsza diagnostyka nowotworówGłówny autor badania prof. Martin Widschwendter, który jest dyrektorem European Translational Oncology Prevention and Screening (EUTOPS) Institute, twierdzi, że rozszerzona cytologia może wspomagać wczesne wykrywanie raka jajnika i raka piersi. Jest to szczególnie ważne w przypadku raka jajnika, ponieważ wciąż nie ma skutecznej metody wczesnego wykrywania tego nowotworu. Pomaga go zdiagnozować regularne badanie USG dopochwowe oraz kontrolowanie we krwi poziomu markera CA-125, ale nawet te badania nie zawsze pozwalają na postawienie wczesnej diagnozy raka jajnika. Bardziej skutecznie udaje się wykrywać na wczesnym etapie zdecydowaną większość nowotworów piersi dzięki mammografii, badaniu rentgenowskiemu.– To może być dodatkowa metoda badania – zaznacza w wypowiedzi dla BBC prof. Widschwendter. Naukowiec wyjaśnia, że w wykrywaniu raka jajników oraz piersi cytologia może pełnić taką rolę, jak nadciśnienie tętnicze krwi, które pozwala określić, kto jest bardziej narażony na chorobę sercowo-naczyniową. Regularna cytologia to nie wszystkoDr Julie Sharp z Cancer Research UK zwraca uwagę, że konieczne są jednak dalsze badania, które pozwolą określić, w jak dużym stopniu cytologia jest przydatna w wykrywaniu nowotworów innych niż rak szyjki zdaniem, kobiety nie powinny ignorować często bagatelizowanych dolegliwości, które czasami mogą świadczyć o rozwoju raka jajnika. Chodzi o: obrzmienie i bóle w podbrzuszu uczucie pełności i utratę apetytu częstsze oddawanie moczu. Objawom tym, na ogół kojarzonym z dolegliwościami przewodu pokarmowego, mogą towarzyszyć zmęczenie, chudnięcie oraz zaburzenia jelitowe. W takich sytuacjach na wszelki wypadek warto skontaktować się z ginekologiem lub lekarzem z najnowszą rekomendacją Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników, cytologię zaleca się wykonywać co 1-3 lata (zależnie od poprzedniego wyniku) zarówno u kobiet do 30. roku życia, jak i powyżej tego wieku. Preferowaną metodą jest tzw. cytologia płynna (LBC). Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku jakichkolwiek problemów ze zdrowiem należy skonsultować się z lekarzem. Źródło: PAP /Zbigniew Wojtasiński /
Program Profilaktyki Raka Szyjki Macicy kierowany jest do wszystkich kobiet w wieku od 25 do 64 lat, ubezpieczonych, które nie uczestniczyły w programie w ciągu ostatnich 36 miesięcy lub otrzymały pisemne wskazanie do następnego badania za 12 miesięcy. Panie z określonej grupy wiekowej mogą zgłaszać się z dowodem ubezpieczenia, bez
fot. mat. prasowe Centrum Onkologii-Instytut Kiedy ostatnio robiłaś badanie cytologiczne? Niestety kobiety nie dbają o swoje zdrowie, a kiedy już decydują się na badanie – często jest już za późno. Nie tylko geny Polki błędnie myślą, że rak to choroba uwarunkowana genetycznie, że dotyczy tylko starszych kobiet. Kierując się wstydem i obawami rezygnują z badań profilaktycznych. Zmiana takiego nastawienia pomogłaby uniknąć wielu tragedii. Rak szyjki macicy to nowotwór złośliwy narządów płciowych u kobiet, który każdego roku wykrywany jest u około 4 tysięcy Polek, niestety około 2 tysiące nich umiera, najczęściej z powodu zbyt późnego wykrycia choroby. Które kobiety chorują najczęściej? Rak szyjki macicy może dotyczyć każdej kobiety a ryzyko zachorowania wzrasta z wiekiem już od 30 roku życia. Najczęściej chorują kobiety, które przez wiele lat nie poddawały się badaniom cytologicznym. Częściej od innych narażone są te kobiety, które wcześnie rozpoczęły współżycie płciowe, często zmieniają partnerów płciowych, kilkakrotnie rodziły, szczególnie w młodym wieku, dłużej niż 4 lata stosowały doustne, hormonalne środki antykoncepcyjne, palą papierosy, przechodziły częste wirusowe i bakteryjne zakażenia pochwy. Jednym z istotnych czynników ryzyka jest przewlekłe zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV – Human Papilloma Virus), które przenoszone jest głównie na drodze płciowej. Jak długo rozwija się choroba i jakie są objawy? Rak szyjki macicy rozwija się przez około 5-12 lat, w tym czasie za pomocą badania cytologicznego, możemy w obrębie szyjki macicy stwierdzić patologiczne zmiany, nazywane stanami przedrakowymi. Należy podkreślić fakt, że na wczesnych etapach rozwoju rak szyjki macicy nie daje żadnych objawów klinicznych, a jedynym sygnałem choroby jest nieprawidłowy wynik badania cytologicznego! Wystąpienie objawów takich jak: upławy, krwawienia kontaktowe czy ból świadczą o tym, że choroba jest już zaawansowana a jej wyleczenie będzie trudne, czasem wręcz niemożliwe. Co to jest badanie cytologiczne? Cytologia, wymaz/rozmaz cytologiczny, wszystkie te określenia odnoszą się do badania, które polega na założeniu wziernika do pochwy i pobraniu przez ginekologa lub położną wymazu cytologicznego. Za pomocą specjalnej szczoteczki przenosi się komórki z szyjki macicy na szkiełko i utrwala. Następnie specjalista /cytotechnik lub patolog ocenia znajdujące się w rozmazie komórki oglądając je przez mikroskop. Na badanie należy zgłosić się co najmniej 2 dni po miesiączce. Na 48 godzin przed badaniem nie należy wykonywać płukania pochwy ani używać żadnych leków dopochwowych, a na 24 godziny przed badaniem zrezygnować ze współżycia płciowego. Pobranie wymazu jest niebolesne, bezpieczne i trwa kilka minut. Badanie cytologiczne jest najskuteczniejszą metodą profilaktyki raka szyjki macicy. Narodowy Fundusz Zdrowia refunduje badania dla Polek pomiędzy 25 a 59 rokiem życia, które w ciągu trzech ostatnich lat nie miały pobranego wymazu cytologicznego w ramach ubezpieczenia w NFZ. Więcej informacji uzyskasz na stronie oraz pod numerami telefonów : 022-546 -31-03, 022-546-29-92, 022-546-31-12 Dzisiaj dostałam wezwanie z mojej przychodni, iż mam się stawić na wizytę wcześniej - 1.06.2012. Zadzwoniłam do przychodni, ponieważ z reguły wiem, jeżeli ktoś jest wzywany to nie jest dobrze (9 lat temu miałam częściowe usunięcie szyjki macicy , III stopień cytologii , od tej pory nie byłam u ginekologa aż do teraz).